Naar verwachting blijft de arbeidsmarkt de komende jaren structureel krap. Hierin is het dé uitdaging voor werkgevers om het arbeidspotentieel zo goed mogelijk te benutten. Maar hoe doe je dat, waar zit het potentieel en welke keuzes maak je hierin? Ook vanuit het belang en het perspectief van de werknemer.
De ‘win win’ zit in het optimaal benutten en ontwikkelen van vaardigheden en talenten van mensen, zodat de toegevoegde waarde van arbeid maximaal is voor de werknemer, de werkgever en onze maatschappij als geheel. Een gedegen data-analyse en met nuance kijken naar de knelpunten helpt om de situatie goed te kunnen duiden. Beide factoren zijn noodzakelijk voor het vinden van werkende perspectieven voor werkgevers en werknemers.
Wat als we kijken door de bril van data-analyse? En: de arbeidsmarkt inrichten op basis van mensen en hun skills? We gaan erover in gesprek met Wecreate Consulting directeur en Werkperspectief.NL kernteamlid Jurjen Terpstra.
Over Jurjen
In 2012 startte Jurjen samen met twee compagnons Wecreate Consulting: een bureau dat zich richt op het verbeteren van de wereld van werk mét de kracht van mensen. Het omzetten van beleid en ambitie naar praktische uitvoering staat bij Wecreate centraal. “Het aanpakken van knelpunten voor werkgevers en werknemers is waar het bij ons om draait.” aldus Jurjen.
Vanuit Wecreate is Jurjen betrokken bij het intersectorale samenwerkingsverband Samenwerkende O&O. Twee jaar geleden, ontstond in samenwerking met 17 van deze sectorale partners het convenant Werkperspectief.NL. Samen met Adriana Stel en Jeroen Stolk vormt hij hiervan het kernteam.
Transitiepaden
Van werk naar werk, vanuit data-aspect. Hoe werkt dat nou precies? Jurjen legt het uit. “Op basis van verschillende databronnen heeft CenterData een tool ontwikkeld waarmee transitiepaden voor werknemers in kaart worden gebracht. De tool analyseert de overlap en de ‘gap’ tussen alle beroepen op de Nederlandse arbeidsmarkt. Hierin wordt gekeken naar skills (kennis, competenties en eigenschappen), salaris en de kansen op de arbeidsmarkt. Denk bijvoorbeeld aan de hoeveelheid openstaande vacatures en de groei- en krimp beroepen. Op basis van deze factoren brengt de tool in kaart of én hoe kansrijk een bepaald transitiepad is.”
Factor Mens
In de doorontwikkeling en uitrol van het instrument is de menselijke maat een belangrijk aspect. “De theorie staat. Maar de vraag is: Hoe maken we de vertaalslag naar de praktijk? Je zit uiteindelijk aan tafel met een écht mens, niet met een beroepsprofiel.” Hier wordt hard aan gewerkt, vertelt Jurjen. “Vanuit Werkperspectief.NL zijn we in gesprek met werkgevers die op het thema skills-gerichte arbeidsmarkt met ons meedenken: Hoe kunnen werkgevers dit intern toepassen? Hoe kunnen we de inzichten en kennis vertalen naar praktische toepassingen. Ook worden er gesprekken gevoerd met loopbaancoaches en werknemers. Hierin halen we hun visie en de praktische toepasbaarheid ervan op.”
Deze praktische toetsing en toepassing is belangrijk voor Werkperspectief.NL en haar convenantpartners, vindt Jurjen. “Beleidsmakers en onderzoekers gaan ‘aan’ op een project als dit. Maar mensen die dagelijks in uitvoeringspraktijk staan hebben nú het probleem van personeelstekorten en stellen terecht de vraag ‘mooie inzichten, maar wat kunnen we er nu mee?’. De potentie van Werkperspectief ligt nu tussen deze twee niveaus. De data en alle inzichten moeten geconverteerd worden naar iets bruikbaars in de praktijk. Hiervoor is een goede samenwerking tussen enthousiaste werkgevers en de betrokken O&O fondsen bij Werkperspectief.NL essentieel.”
Het werk anders organiseren en keuzes maken
Denken vanuit data, stimuleert je om anders te kijken naar de huidige situatie. “Het brengt focus aan: wat is hetgeen waar je als bedrijf écht waarde mee toevoegt en je geld mee verdiend? En: welke werkzaamheden dragen hieraan bij en welke niet of beperkt? Welke talenten heb ik (lees mijn medewerkers) in huis en welke talenten kunnen we nog goed ontwikkelen en verwerven?” Met het antwoord op deze vragen, zou je je organisatie opnieuw in kunnen richten. “Zoek de optimale balans tussen beschikbare en te ontwikkelen talenten, je arbeidspotentieel en je kernactiviteiten. Functies geef je dan vorm op een manier waarop ze de kerntaken van je bedrijf zo goed mogelijk faciliteren.”
Kom je op deze manier op dezelfde beroepen uit zoals je ze nu hebt? Jurjen trekt dit in twijfel: “Van de week liep ik over Station Holland Spoor. Hier zag ik een medewerker verveeld voor zich uitstaren in zo’n informatie-hokje. Een echt ‘ouderwets’ beroep, waarvan je je kunt afvragen of dit nog nodig is. Natuurlijk ontvang je een volledig salaris, maar in een structureel krappe arbeidsmarkt is dit een vorm van verspilling. Dat is zonde: voor de arbeidsmarkt, maar ook voor de persoon zelf, diens skills en motivatie: waste of talent.”
“Beroepen zijn een indeling van diverse werkzaamheden en skills.” Zegt Jurjen. “We werken in een keten, mensen binnen die keten verrichten taken, uiteindelijk rolt daar als resultaat een eindproduct uit. Dat het eindproduct er komt, dat is belangrijk. Het proces ernaartoe kun je in feite vormgeven zoals je zelf wil.” Met een data-gedreven blik zou de arbeidsmarkt er zomaar heel anders uit kunnen zien.
Omdenken
Werkperspectief.NL daagt mensen uit om op een andere manier te kijken naar de arbeidsmarkt. Data dient hierin als vertrekpunt.“Stel, je kijkt vanuit een data-gedreven gedachte naar de arbeidsmarkt. Wat voor economie wil je zijn als Nederland? Welke opgaven liggen er? Denk bijvoorbeeld aan de uitdagingen in de zorg en de energietransitie. En ook belangrijk: welke talenten en mensen heb je in huis om die ambities in te vullen? De antwoorden op deze vragen bieden richtlijnen voor het opnieuw invullen van de arbeidsmarkt.” vertelt Jurjen.
Verder
Lost een data-driven arbeidsmarkt dan écht al onze problemen op? “Dat is een goede vraag.” Geeft Jurjen toe. “Waarschijnlijk niet, het is een middel om potentie beter te benutten. Ik vind het interessant om met die ‘schone’ blik naar de arbeidsmarkt te kijken. Hoe koppel je skills van mensen aan het werk dat je uiteindelijk te verrichten hebt? Wat is dan goed ontwikkelbaar? En waar valt winst te behalen? Wat mij betreft een interessante denkrichting, waar ik graag verder mee aan de slag wil in de praktijk. Er is zeker winst te halen!”
Nuanceren
Wat Jurjen één van de USP’s vindt van Werkperspectief.NL? Nuance. “We leven in een steeds complexere samenleving, met een bijbehorend complexe arbeidsmarkt. Om de juiste analyses te kunnen trekken, moet je bereid zijn om genuanceerd te kijken en jezelf voortdurend te verdiepen. Waarom zijn zaken zoals ze zijn? Mensen roepen bijvoorbeeld: Nederland is kampioen deeltijdwerk! En zien dit als één van de ‘quick wins’ voor arbeidsmarktkrapte. Dit terwijl deeltijdfuncties de drempel om te werken ook lager maken: we hebben een enorm hoge arbeidsmarktparticipatie. Daarnaast neemt de mantelzorg alleen maar verder toe.” Voor beide argumenten valt dus iets te zeggen, maar de nuance aanbrengen in data is volgens Jurjen noodzakelijk. “Knelpunten verschillen per beroep en sector, nuances helpen partijen op de arbeidsmarkt om beter beleid te maken.”